Dile di Aceh na geupeulaku kawén gantung. Kawén nyang geumeukeusud lam adat Aceh, kön meuseutubôh tok. Tapi meugatip. Jadi kawén gantung nyan nakeuh sidroe agam dan sidroe inöng kalheuh geupeugatip, tapi agam gohlom jeut woe u rumoh.
Lam buku Islam dan Adat Aceh nyang geutuléh lé Moehammad Hoesin, dan dipeuteubit keulayi lé Majelis Adat Aceh dan LSKPM nibak thôn 2018, Hoesin neupeugah nibak jameun dilè di Aceh na geupeulaku kawén gantung.
Kawén gantung geupubut keu ikat aneuk inöng bak saboh keluarga, supaya bèk jicok lé gop. Pakön geugantung? Wab aneuk inöng nyang gohlom trôh umu. Mantöng manyak that. Jadi gohlom jeut jipubut keuwajéban seubagoe binoe.
Lheuh geupeugatip lé wali, lintô woe u rumoh droe, dara barô woe u rumoh wali droejih. Ureueng nyan dua hana geupeureumpök sigohlom darabarô balèq. ‘Oh ka balèq barô jeut meurumpok dua, ba lam kama, dan pubut pupu nyang jeut lagè geupeugah lam kitab meurumoh tangga.
Adak meunan pih, napakah wajéb kira keu binoe lé samlakoe. Adak hana woe lom, adak hana pajôh sapu lom, napakah lahé teutap suwah kira. Bajè barô, pèng beulanja, dan sibagoe jih.
Alasan laén pakön geupubut kawén gantung, keu geupeuphui ureueng gasin, aneuk yatim, aneuk hana saboh na.
Bah pih na geupubut, kawén gantung nyan jareung ureueng peulaku.
Beut: Leuser Bagi Kupi Pré keu Ureung Meudarôh Malam Puasa
Na saboh calitra dari Nanggroe Pidie. Sidroe aneuk ureueng gasin bak thôn 50-an geupeugatip ngön sidroe aneuk lajang nyang ka kayém jak u luwa.
Dara barô watè nyan mantöng galak jak droep darut lam padang, jak mita bacé lam umöng. Dara barô nyan mantöng galak meu-èn grôp taloe.
Meubèk na salah, umu watè geupeugatip ngöm aneuk lajang, dara barô nyan gohlom trôh 13 thôn. Mantöng putik that-that. Mantöng meubè pliek.
Nyang lucu jih, si lajang nyan, lheuh jimeugatip tuwoe jih bahwa kana binoe. Udép jih mantöng lage biasa. Jikira that sit hana. Na atôran, kira napakah ubé mampu.
Si lajang nyan lagè biasa ju, pèh rantam bak keudè kupi di binèh krueng. Hai sigögö jiwoe dari rantoe, kön jai beurakah.
Teuma bak saboh malam, rupari jih saboh jaga malam ngön yah tuwan jih. Sira jaga malam, awak nyan meu-èn cabang rimung. Soe nyang talô suwah ikat ôn punyung ngön karèt gleung.
Rupajih malam nyan nyang talô yah tuwan jih. Nyang peutalô si lajang nyan. Ijih keubit hana tingat jih lé nyan yah tuwan. Lagè biasa laju, ngön göt teuga jik’u ôn geuleunyung yah tuwan.
Awak laén ka gleun jikhèm. Na yang pula-pula pingkui bak khém. Yah tuan si lajang nyan hana geukheun sapu. Geutheun laju lagè boh nam.
Malam nyan hana soe peugah bak si lajang nyan. Lheun keunöng ikat punyung, yah tuwan pih lagè biasa. Lagè hana keujadian sapu. Teutap meu-èn cabang rimung.
Singöh beungöh sira jép kupi bak keudè, jipeugah lé rakan si lajang, bila nyang jih ikat geuleunyung beuklam nakeuh ayah si Raimah.
Meuban jideungö nyan, teukeupak si lajang. Kupi nyang teungöh jijép meupruh u luwa.
Pu teuma, lam minèt nyan ju jiwéng gari, jibalap u rumoh Raimah. Teuka keunan laju jilakè meu’ah.
Teuma yah si Raimah pih saboh nok droe geuh. “Bèk raya kameusu. Jideungo lè mak aneuk mit, abéh teuh mandua.”
Kakeuh pu teuma? Ban dua jih krab laju lagè rakan lheuh keujadian nyan. Sampoe jiwoe lintô peut buleuen lheuh nyan, ayah si Raimah ngön meulinte geuh lagè boh ngön krèh, pah that.
